Έρευνα : Διατροφή και άσκηση

Πρόσφατα πραγματοποιήθηκε έρευνα στο σχολείο μας με θέμα τις διατροφικές συνήθειες των παιδιών καθώς και τις κινητικές – αθλητικές δραστηριότητες τους. Το δείγμα ήταν 123 μαθητές από όλες τις τάξεις, εκτός από την Α & Β.

Διατροφή

Από την έρευνα προκύπτει ότι το μεγαλύτερο ποσοστό των παιδιών έχει σε γενικές γραμμές σωστές διατροφικές συνήθειες. Επειδή στις ηλικίες που εξετάζονται η διατροφή παίζει σημαντικό ρόλο τόσο στη σωματική όσο και στην πνευματική ανάπτυξη των παιδιών, πρέπει να δοθεί ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα στην σωστή ενημέρωση τους αλλά κυρίως των γονέων που έχουν την ευθύνη τους, ώστε όλα τα παιδιά να τρώνε σωστά και υγιεινά.

Ας σημειωθεί βέβαια, ότι δεν είναι δυνατό να φανεί από την συγκεκριμένη έρευνα πώς επηρεάζεται η διατροφή των παιδιών από άλλους παράγοντες, όπως για παράδειγμα η οικονομική κρίση και οι ρυθμοί ζωής της οικογένειας.

Μελέτη σε 7 χώρες (Φιλανδία, Ολλανδία, Ιαπωνία, Η.Π.Α., Ιταλία, Γιουγκοσλαβία & Ελλάδα) για τις διατροφικές συνήθειες τους, η οποία κράτησε πάνω από 30 χρόνια, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι οι Έλληνες και συγκεκριμένα οι Κρητικοί, λόγω των διατροφικών τους συνηθειών, παρουσίαζαν χαμηλότερα % θανάτου από καρδιαγγειακές παθήσεις και καρκίνους. Με βάση την συγκεκριμένη μελέτη, η Μεσογειακή Διατροφή έγινε παγκόσμιο πρότυπο και καθηγητές του Πανεπιστημίου Harvard, δημιούργησαν την διατροφική πυραμίδα, η οποία περιλαμβάνει δημητριακά, φρούτα και λαχανικά, γαλακτοκομικά, ψάρια και κρέας και ελάχιστα γλυκά ή σνακ. Απαραίτητο συστατικό της Μεσογειακής Διατροφής, είναι το ελαιόλαδο.

Πολύ σημαντική είναι η συμβολή του πρωινού γεύματος, το οποίο εξασφαλίζει μεγαλύτερη συγκέντρωση και καλύτερες επιδόσεις σε μαθήματα και αθλήματα, βοηθάει στην διατήρηση του φυσιολογικού βάρους και κάνει τα παιδιά πιο δραστήρια και χαρούμενα.

Ιδιαίτερη προσοχή πρέπει να δίνεται στα ενδιάμεσα γεύματα (π.χ. διάλειμμα), γιατί λάθος επιλογές οδηγούν σε παχυσαρκία και επιβαρύνουν τον οργανισμό. Οι επιλογές πρέπει να είναι μεταξύ φρούτων ή φρέσκων χυμών, γιαουρτιού, μπάρες δημητριακών, σπιτικά σάντουιτς, κέικ, πίτες ή κουλούρι με σουσάμι.

Από την έρευνα προέκυψε ότι ένα σημαντικό ποσοστό των παιδιών, παραλείπουν το πρωινό γεύμα (26%) και από αυτούς το 1/3 (περίπου 32%) δεν τρώνε καθόλου γαλακτοκομικά προϊόντα. Στο σύνολο των μαθητών, το  ποσοστό μειώνεται στο 15%, το οποίο βέβαια παραμένει υψηλό για παιδιά αυτών των ηλικιών.

Τα περισσότερα παιδιά (87%), τρώνε τουλάχιστον ένα φρούτο ή χυμό καθημερινά, όμως περίπου τα μισά (42%), δεν τρώνε σαλάτες και λαχανικά.

Πολύ υψηλό είναι και το ποσοστό των παιδιών (61%), που δεν τρώει ψάρι δύο έως τρεις φορές την εβδομάδα.

Αντίθετα, σύμφωνα με τις απαντήσεις των παιδιών, είναι θετικό ότι δεν τρώνε συχνά σε fast food, ούτε καταναλώνουν πολλά γλυκά.

Άσκηση

Από το δεύτερο τμήμα της έρευνας που αφορούσε την αθλητική και κινητική δραστηριότητα, φαίνεται ότι τα παιδιά δεν αθλούνται όσο πρέπει, ειδικά αν αναλογιστούμε ότι σε αυτές τις ηλικίες πρέπει να ασκούνται καθημερινά με μέτρια ένταση τουλάχιστον για 1 ώρα. Η άσκηση είναι απαραίτητη για την σωματική ανάπτυξη των παιδιών, καθώς και για την ψυχική τους ισορροπία. 

Η συστηματική άσκηση ωφελεί το παιδί στη καθημερινότητα του προσφέροντας του σωματική υγεία, συνεπώς δυνατότερο οργανισμό. Από μελέτες έχει παρατηρηθεί ότι το παιδί που ασκείται αποδίδει περισσότερο στο σχολείο του (νοητική λειτουργία), εκφράζει σωστά τα συναισθήματά του, είναι περισσότερο κοινωνικοποιημένο και αποκτά υγιή συμπεριφορά που τον συνοδεύει στην υπόλοιπη ζωή του.

Συγκεκριμένα η άσκηση στο παιδί:

Βελτιώνει την φυσική του κατάσταση και αναπτύσσει ένα υγιές καρδιοαναπνευστικό σύστημα

Βοηθά στην υγιή ανάπτυξη των οστών, μυών και αρθρώσεων του

Αυξάνει την αντοχή και την μυϊκή του δύναμη

Βελτιώνει τη στάση του σώματος, την ευλυγισία και τον συντονισμό των κινήσεων του

Σε συνδυασμό με σωστή διατροφή, βοηθά στον έλεγχο του σωστού σωματικού βάρους του

Τονώνει την αυτοπεποίθησή και την αυτοεκτίμησή του 

Βοηθά την κοινωνικότητά του

Δημιουργεί ευεξία και μειώνει το άγχος του

Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, η διάρκεια που προτείνεται ημερησίως για τα παιδιά, είναι τουλάχιστον 60 λεπτά μέτριας προς έντονης άσκησης. Η διάρκεια της άσκησης μπορεί να επιτευχθεί και αθροιστικά π.χ. δύο 30 λεπτά, τρία 20 λεπτά κλπ.

Η ένταση αυξάνεται σταδιακά και εξαρτάται από το φύλλο, την ηλικία και την ανάπτυξη του παιδιού. Το είδος της άσκησης εξαρτάται και από την προτίμηση του παιδιού.

Στόχος είναι η άσκηση να γίνει συνήθεια και τρόπος ζωής του παιδιού. Αυτό μπορεί να επιτευχθεί με παιχνίδι και  δραστηριότητες που το ευχαριστούν, ωστόσο πρέπει να αποφεύγεται το έντονο ανταγωνιστικό στοιχείο και η προσπάθεια διάκρισης με κάθε τρόπο.

Πολύ σημαντική είναι η συμμετοχή στο μάθημα της Φυσικής Αγωγής, μέσω του οποίου το παιδί γνωρίζει διάφορα αθλήματα (ποδόσφαιρο, μπάσκετ, βόλεϊ κλπ.), παιχνίδια, χορούς, παίρνει κατευθύνσεις για σωστή άσκηση, αναπτύσσει  κινητικές δεξιότητες και στοιχεία όπως ομαδικότητα, συνεργασία και αυτοπεποίθηση.

Εξίσου σημαντική είναι η καθημερινή συμμετοχή του παιδιού σε δραστηριότητες εκτός σχολείου όπως περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο, κολύμβηση κλπ. αλλά ακόμη και η βοήθεια στις δουλειές του σπιτιού (κήπος, τακτοποίηση δωματίου του κλπ.)

Οι γονείς πρέπει να ενθαρρύνουν το παιδί για παιχνίδι ή κινητική δραστηριότητα σε κάθε ευκαιρία (στα πλαίσια της οικογένειας ή μέσω αθλητικών συλλόγων). Εξίσου σημαντικό είναι  να περιορίζουν τις καθιστικές δραστηριότητες όπως την πολύωρη παρακολούθηση τηλεόρασης, την υπερβολική χρήση υπολογιστή και ηλεκτρονικών παιχνιδιών κ.α., προσφέροντας του εναλλακτικές δραστηριότητες.

Οι εκπαιδευτικοί πρέπει να προτρέπουν το παιδί να παίζει στα διαλείμματα και τις σχολικές εκδρομές. Ιδιαίτερα οι καθηγητές Φυσικής Αγωγής πρέπει να έχουν ποικιλία στις αθλητικές δραστηριότητες και στα παιχνίδια που διδάσκουν στο παιδί, φροντίζοντας παράλληλα για την ενημέρωση του για τα οφέλη της καθημερινής άσκησης και της υγιεινής διατροφής.

Στην έρευνα μας, παρατηρείται μειωμένη συμμετοχή των παιδιών σε οργανωμένες αθλητικές δραστηριότητες. Συγκεκριμένα, μόνο το 37% των παιδιών συμμετέχει ενεργά σε τέτοιες δραστηριότητες (από 4 ημέρες και πάνω), το 22% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι συμμετέχει 3 ημέρες την εβδομάδα, ενώ το 41% αθλείται περιστασιακά (από 2 ημέρες και κάτω).

Μικρό σχετικά είναι και το % των παιδιών που παίζει τις καθημερινές εκτός σπιτιού (27% από 3 έως 5 ημέρες την εβδομάδα). 73% των παιδιών παίζει το πολύ 2 ημέρες την εβδομάδα εκτός σπιτιού. Το πιθανότερο είναι ότι λόγοι όπως η αύξηση των κινδύνων (εγκληματικότητα, αυτοκίνητα κλπ.), όπως και η έλλειψη χώρων (πολυκατοικίες), δεν παρέχουν την ασφάλεια στα παιδιά να βγουν στο δρόμο και στις γειτονιές για να παίξουν όπως παλιότερα.

Ακόμη και τα Σαββατοκύριακα, μόνο το 40% των παιδιών παίζουν και τις δύο ημέρες, ενώ το 11% δεν παίζει καθόλου!

Η τηλεόραση και τα video games είναι μια πραγματικότητα στην εποχή μας, η οποία αποτελεί καθημερινή συνήθεια των παιδιών μας. Η αυξημένη και χωρίς μέτρο ενασχόληση τους με αυτά, δημιουργεί προβλήματα στην υγεία τους (μάτια – εθισμός) και τα απομακρύνει από την πραγματική ζωή και το παιχνίδι που έχει σημαντικό ρόλο στην ανάπτυξη και την κοινωνικοποίηση τους. Σύμφωνα με Διεθνείς φορείς (Αμερικανική Παιδιατρική Εταιρεία & Γερμανικό Ομοσπονδιακό Κέντρο για την Ενημέρωση της Υγείας), ο μέγιστος αποδεκτός χρόνος για τις συγκεκριμένες δραστηριότητες είναι 1½ ώρα την ημέρα. 

Σύμφωνα με την έρευνα, ευτυχώς μόνο το 24% των παιδιών βλέπουν από 2 ώρες και πάνω την ημέρα τηλεόραση ή παίζουν παιχνίδια, ενώ το 59% κινείται σε αποδεκτά πλαίσια.